Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές αναφορές στα γνωστά σε όλους μας, superfoods (υπερτροφές), μα κυρίως στα ξένα superfoods. Αυτό για το οποίο δε γίνεται αναφορά είναι ο τρόπος που πρέπει να τα χρησιμοποιούμε ώστε να έχουν πραγματικό όφελος για την υγεία μας, οι παρερμηνείες γύρω από τη χρήση τους καθώς και ότι υπάρχουν πολλά ελληνικά souperfoods, με μεγάλες κλινικές έρευνες για τα οφέλη τους.
Ας ξεκινήσουμε με την πιο σημαντική διευκρίνηση: σε ποια περίπτωση χαρακτηρίζεται ένα τρόφιμο ως υπερτροφή; Υπερτροφές, λοιπόν, χαρακτηρίζονται τρόφιμα που σε μικρό όγκο έχουν ασυνήθιστα υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά ή/και φυτοθρεπτικά συστατικά. Επίσης, η χρήση τους στο καθημερινό μας διατροφολόγιο, έχει αποδεδειγμένα συγκεκριμένα οφέλη στην υγεία μας, τα οποία έχουν πιστοποιηθεί από κλινικές μελέτες.
Ποιες, λοιπόν, είναι οι κυριότερες υπερτροφές που προέρχονται από την ελληνική γη;
1. Χαρούπι ή ξυλοκέρατο
Σε ανθρώπους άνω των 50, η πρώτη αντίδραση στη λέξη χαρούπι είναι «αυτό δεν το τρώω, χαρούπια τρώγαν τα γουρούνια!». Κι όμως, να που ήρθε η εποχή που οι διαιτολόγοι το θεωρούν σημαντικότατο στοιχείο μίας ισορροπημένος διατροφής. Κύρια προέλευσή του είναι η Κρήτη και είναι εξαιρετικά πλούσιο σε φυτικές ίνες, ασβέστιο και πολυφαινόλες, ουσίες με αποδεδειγμένες ευεργετικές ιδιότητες για την ανθρώπινη υγεία. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνες, το καθιστά τρόφιμο κατάλληλο για αθλητές και αθλούμενους. Μπορούμε να το βρούμε σε μορφή παξιμαδιού, μελιού καθώς και κουλουριών (σε καταστήματα ειδικής διατροφής). Είναι κατάλληλο για ανθρώπους με υπερχοληστερολαιμία, δυσκοιλιότητα και για όσους προσπαθούν να κρατήσουν χαμηλό σάκχαρο αίματος, μιας και περιλαμβάνεται στα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Το εξαιρετικό που συμβαίνει με το χαρούπι και το χαρουπάλευρο σε σύγκριση με τα υπόλοιπα άλευρα, είναι πως δεν περιέχει γλουτένη, γεγονός που το καθιστά ιδανικό για ανθρώπους με κοιλιοκάκη ή θυρεοειδίτιδα hashimoto ή όσους γενικά θέλουν να αποφύγουν την γλουτένη.
2. Κρόκος Κοζάνης ή ελληνικό σαφράν
Ανήκει στην οικογένεια των πολύτιμων μπαχαρικών αλλά πέραν από τις γευστικές του ιδιότητες, έχει απασχολήσει εκτενώς διάφορες κλινικές μελέτες, με τα αποτελέσματά τους να του αποδίδουν αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται σαν άριστο αναλγητικό στον στομαχόπονο και ως φυσικό αντικαταθληπτικό με επίδραση κατά του Αλτσχάιμερ και της αϋπνίας. Επίσης, υπάρχουν αναφορές στη μυθολογία μας και την Παλαιά Διαθήκη που το συνδέουν με τον έρωτα και την γονιμότητα, εξού και οι αφροδισιακές του ιδιότητες.
3. Κορινθιακή σταφίδα
Αυτός ο άγνωστος ελληνικός θησαυρός είναι ικανός να μας προσφέρει συμπυκνωμένης μορφής ενέργεια σε συνδυασμό με μεγάλες ποσότητες πολύτιμων βιταμινών και μετάλλων. Περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο καθώς και σε κάλιο, μειώνοντας τις κατακρατήσεις και την αρτηριακή πίεση. Χάρις στο σελήνιο, συμβάλλει στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς. Αποτελεί σύμμαχο της προστασίας από την τερηδόνα και συμβάλλει στη συντήρηση της μνήμης, της συγκέντρωσης και στη διάθεση.
4. Μαστίχα Χίου
Η μαστίχα έχει ξεχωρίσει από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές της ιδιότητες και πλέον ξεχωρίζει και επίσημα μιας και από το 2015 έχει πάρει την μονογραφία από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων ως φυσικό φάρμακο για γαστρεντερολογικές παθήσεις και την επούλωση δερματικών παθήσεων. Έχει την ιδιότητα να μειώνει την γλυκόζη του αίματος, την «κακή» χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Τέλος, έχει αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μπορούμε να την εντάξουμε στην διατροφή μας είτε ως μορφή τσίχλας είτε ως ρόφημα ή ακόμα και ως έλαιο ή σκόνη.
5. Φυστίκια Αιγίνης
Αυτός ο ελληνικός καρπός, αποτελεί το superfood που καταπολεμά την χοληστερόλη, χάρη στις φυτικές στερόλες που περιέχει και αποτελεί σύμμαχο για την απώλεια βάρους. Η κατανάλωσή τους μας οδηγούν στην αίσθηση του κορεσμού και την διαχείριση της πείνας. Λόγω των καλών λιπαρών οξέων που περιέχουν καταπολεμούν την χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια και το σάκχαρο. Με 3 ή 4 θερμίδες το καθένα, έχουν τις λιγότερες θερμίδες απ’ όλους τους ξηρούς καρπούς.
Πέραν από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχουν και άλλες ελληνικές υπερτροφές, πιο γνωστές για τις ιδιότητές τους, όπως το ελαιόλαδο, τα αμύγδαλα το ρόδι κ.α. Ωστόσο το ότι κάποιο τρόφιμο μας παρέχει πολλά διατροφικά οφέλη, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το καναλώνουμε σε απεριόριστες ποσότητες ή ότι όσο περισσότερο καταναλώνουμε τόσο περισσότερα οφέλη θα έχουμε από αυτό. Ο λόγος είναι ότι πολλά από αυτά, πέρα από πληθώρα βιταμινών, περιέχουν και πληθώρα θερμίδων ή και λιπαρών.
Η μεγάλη «παγίδα» που υπάρχει στην χρήση superfoods είναι ότι πολλά από αυτά δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν σε ποσότητες τόσες ώστε να αποκομίσουμε τα αντίστοιχα οφέλη, ιδίως όταν η διατροφή μας δεν είναι ήδη ισορροπημένη. Λόγου χάρην, δεν είναι δυνατό να τρώμε κάθε μέρα ικανοποιητική ποσότητα κρόκου κοζάνης ή κανέλας ή δίκταμου. Όμως, superfood όπως οι ξηροί καρποί ή το ελαιόλαδο είναι πιο εύκολα στην χρήση τους στο καθημερινό μας διαιτολόγιο. Αυτό λοιπόν που μπορούμε να κάνουμε για να να πάμε την διατροφή μας ένα βήμα πιο ψηλά, είναι να χρησιμοποιούμε ποικιλία από αυτά κάθε μέρα και σε κάθε ευκαιρία. Για παράδειγμα, μπορούμε να βάλουμε χρήσιμα μπαχαρικά στα όσπρια ή τα λαδερά μας, πολύτιμα βότανα στο τσάι μας και φυσικά, μεγάλη ποικιλία στα φρούτα και στα λαχανικά μας.
Το tip είναι: ποικιλία & ισορροπία!